Niets zo ergerlijk als rondzwervend vuil in het straatbeeld. Dat vindt ook Natacha Jaumin (45). Zij startte in 2017 het burgerinitiatief Kortrijk Kraaknet op. Sindsdien ruimde ze al tientallen buurten op met de hulp van buurtbewoners. De volgende wijken die aan bod komen, zijn Sint-Rochus (21 september), Aalbeke (19 oktober) en 23 november (Heule).
Groen hart
Natacha komt oorspronkelijk uit Stasegem, maar liep school in Kortrijk en ook haar drie kinderen groeiden op in Kortrijk. “Ik draag Kortrijk in mijn hart. Jarenlang woonden we in de Jakob van Arteveldelaan, dicht bij de V-TEX site. Binnenkort verhuizen we naar Marke. We ruilen een herenhuis in voor een kleinere woning. Dat is een bewuste keuze, omdat ik moeite heb met de ecologische voetafdruk van een groot huis. Alles wat een impact heeft op de natuur en het milieu, houdt mij bezig. Ook de nakende wooncrisis. We moeten met z’n allen beter zorg dragen voor onze planeet.”
Kortrijk Kraaknet
Aan de woonsituatie van de Kortrijkzaan kan Natacha niet veel veranderen, maar ze heeft wel een impact met haar opruimacties. “Ik hou ervan om buiten te zijn. Ik wandel graag rond in de stad en in de natuur met mijn honden. Tijdens die wandelingen ergerde ik me altijd mateloos aan het rondslingerende afval. Op een bepaald moment kon ik de drang om dat afval op te ruimen niet meer weerstaan en organiseerde ik mijn eerste schoonmaakactie.”
“Ik werkte toen als freelancer voor de stad en via de gebiedswerkers vroeg ik om logistieke hulp. Zij zorgden voor wat materiaal en hielpen ook om de buurt op de hoogte te brengen van de actie. Via Facebook en WhatsApp slaagden we erin om heel wat vrijwilligers op de been te krijgen. Zo werd de V-TEX in 2017 voor het eerst grondig aangepakt. Daar is Kortrijk Kraaknet geboren.”
Buurt na buurt
Het succes van die eerste actie smaakte naar meer. Natacha pakte het vanaf dan structureler aan. “Elk jaar organiseer ik nu zeven vaste Kraaknetacties. In februari, maart, april, mei, september, oktober en november trek ik telkens naar een andere deelgemeente of wijk. In de andere maanden is het moeilijker om vrijwilligers warm te maken. Dit jaar zijn er nog drie momenten gepland: op 21 september in de Kortrijkse wijk Sint-Rochus, op 19 oktober in Aalbeke en op 23 november in Heule.”
“De werkwijze is telkens dezelfde. We verzamelen om 10 uur op een dorps- of kerkplein. Iedereen krijgt een grijper en vuilniszakken en dan trekken we de buurt in. Je kan niet geloven wat we allemaal tegenkomen. PMD staat bovenaan het lijstje: blikjes, flesjes en allerhande andere plastic verpakkingen. Ook pastabakjes en andere fastfoodverpakkingen worden gretig achtergelaten in onze mooie parken. Soms treffen we ook volle vuilniszakken aan. Dat is dan eigenlijk geen zwerfvuil meer maar sluikstort. Nog een klassieker de laatste jaren: lachgasflesjes. Te veel om op te noemen!”
Samenwerking
Natacha organiseert Kortrijk Kraaknet volledig op vrijwillige basis. Gelukkig kan ze rekenen op hulp van IMOG en Stad Kortrijk. “Elke opruimactie wordt afgesloten in een café in de buurt. Daar trakteert Stad Kortrijk de vrijwilligers op een drankje. Naast die traktatie zorgt de stad ook voor alle communicatie rond Kortrijk Kraaknet. De gebiedswerking plaatst onder andere advertenties op sociale media. En medewerkers van de stad zetten een week voordien telkens een nadar met een aankondiging op de plaats waar de actie van start zal gaan. Gemiddeld komen er zowat 25 deelnemers opdagen.”
“De hoeveelheid afval die per actie wordt verzameld, is sterk afhankelijk van het aantal opgedaagde vrijwilligers, maar het gaat telkens over tientallen zakken. Na afloop van de opruiming neem ik een foto van de afvalzakken en de locatie waar we ze achterlaten. Die stuur ik door naar IMOG en binnen de 24 uur komen zij die zakken ophalen.
IMOG is een belangrijke partner voor Kraaknet, want zij voorzien ook het materiaal waarmee de vrijwilligers aan de slag kunnen. Dat zijn een grijper en een speciale houder waaraan je een afvalzak kan bevestigen om die mooi open te houden.”
Kwetsbare locaties
De ervaring heeft Natacha intussen geleerd dat er plekken zijn in Kortrijk waar Kraaknet niet meer echt een verschil kan maken. “In Bellegem bijvoorbeeld zijn veel alleenstaande huizen. De bewoners zorgen er zelf voor dat het proper blijft voor hun deur. Ook de wandelpaden op het Kortrijkse platteland blijven meestal netjes. Wandelaars zijn doorgaans natuurliefhebbers en nemen hun afval mee.”
“Een ander verhaal krijg je langs drukke wegen. Mensen kieperen nog te vaak lege drank- en voedselverpakkingen uit hun autoraam als ze ergens staan te wachten. Ook speelpleintjes en parken zijn voortdurend het slachtoffer van zwerfvuil. Stad Kortrijk voorziet nochtans overal vuilbakken op deze openbare plekken. Ik zie het ook op de V-TEX gebeuren. Het is fijn dat jongeren gebruik maken van dit zalige ontmoetingsplekje, maar laat het alsjeblief achter op dezelfde manier waarop je het zelf graag wil aantreffen.”
Zaadje planten
Met Kortrijk Kraaknet wil Natacha een zaadje planten bij jong en oud. “Ik werk in het onderwijs en heb zelf ook drie kinderen. Ik vind het belangrijk om hen de boodschap mee te geven dat we maar één planeet hebben en dat we er goed moeten voor zorgen. We moeten onze kinderen het goede voorbeeld geven. Om die reden staat Kortrijk Kraaknet open voor vragen van scholen. Willen die een namiddag zwerfvuil opruimen, dan ga ik met plezier langs voor een woordje uitleg. Hetzelfde geldt voor bedrijven of voor buurtcomités die eens de handen uit de mouwen willen steken.”
“Sommige mensen komen bijna bij elke actie helpen, of het nu in hun eigen buurt is of niet. Anderen onderhouden sinds de passage van Kraaknet zelf hun straat of buurt. Het is een kleine moeite, maar die maakt een groot verschil. Mijn droom is eigenlijk om in elke deelgemeente of wijk een vertegenwoordiger te hebben. En dan leggen we drie of vier keer per jaar een dag vast, waarop de hele stad wordt opgeruimd. Een proper Kortrijk is wat we allemaal wensen, toch?”