Iedereen stelt zich wel eens vragen over leven en dood, goed en kwaad, geloof en zingeving … Ze houden ook schrijvers, filosofen en kunstenaars al sinds jaar en dag in de ban. Met Faith No More laat Abby oude en hedendaagse beeldende kunst in dialoog gaan over deze thema’s. Annelies Vanwalleghem (42) werkte mee aan deze tentoonstelling.
Grafiek
Annelies: “Ik ben opgegroeid met kunst in huis. Mijn vader was een verwoed verzamelaar van grafiek of prentkunst en runt ondertussen een veilinghuis gespecialiseerd in oude prenten. Deze beeldende kunstvorm maakt gebruik van een druktechniek om een afbeelding te reproduceren, meestal een houtsnede of gravure in een koperplaat. De techniek was heel populair in de zestiende eeuw. Als tiener hield ik me niet bezig met de betekenis van die beelden. Maar er werd toen ongetwijfeld al een zaadje geplant, want rond mijn 30e keerde ik terug naar die prentkunst van mijn jeugd.”
Eeuwenoude vraagstukken
“Vanaf dan keek ik ernaar met een andere blik. Sommige details vielen op. Ik wou begrijpen wat die betekenden. Via cursussen kunstgeschiedenis en de studie van oude teksten, kwam ik terecht in een oude wereld die verrassend veel raakvlakken heeft met de huidige wereld. Al van in de oudheid buigen filosofen, schrijvers en kunstenaars zich over vragen rond leven en dood of goed en kwaad. Dat doen we vandaag nog altijd. Om het dramatisch te stellen: we zijn op zoek naar de zin van het leven. Alleen hebben onze problemen en vraagstukken nu een ander uitgangspunt dan vroeger.”
Apocalyps
“In de late middeleeuwen waren het wereld- en zelfbeeld van de mensen heel nauw verweven met de Bijbel. Ze vreesden de Apocalyps: het einde van de wereld. Het is een angst die ook nu opnieuw heerst. Toen kwam die angst voort uit de religieuze sfeer, terwijl nu de klimaatverandering of oorlog aan de basis liggen. Deze parallel is het uitgangspunt van Faith No More, de nieuwe tentoonstelling in Abby. Die gaat over apocalyptisch denken, (wan)hoop en troost in de middeleeuwen en vandaag.”
Tentoonstelling
“De afgelopen jaren legde ik zelf een collectie aan van ongeveer 300 stukken: prenten, schilderijen, sculpturen … uit de late middeleeuwen en vroegmoderne tijd. Een deel van die stukken is nu te zien in Abby. De ondergrondse zalen van het museum zijn omgetoverd tot een labyrint van kleinere ruimtes. Elke ruimte confronteert de bezoeker met een visueel motief: de schepping, de zondeval, de kruisdood, de wedergeboorte, eeuwigheid … Telkens gaan oude en hedendaagse kunst in dialoog met elkaar.”
Boek
“De inzichten die ik kreeg door mijn studie van de kunst uit de periode tussen 1450 en 1650, wou ik graag delen met anderen. Ik werkte de laatste vijf jaar aan een boek dat ik op 6 november mag voorstellen in Abby. Het verkent hoe kunst diende als middel of instrument voor de ziel van de kijker. Welke gevoelens en gedachten riepen beelden op? Hoe leidden die uiteindelijk tot verlossing? En kan deze vergeten kunst ons vandaag nog helpen?”
Verlossing
“Mijn onderzoek heeft me alvast anders doen kijken naar de wereld, het leven en mezelf. We leven in een heel materialistische wereld. Een manier om voorbij dat materiële te kijken, is bezig zijn met de gedachtewereld: lezen, nieuwsgierig zijn, dingen overdenken of bestuderen … Wil je nog een stap verder gaan dan deze intellectuele beleving, dan kan je het hogere of mystieke ontdekken. Dat hoeft allemaal zelfs niet christelijk te zijn. Het is universeler, breder: het (her)ontdekken van wat bijvoorbeeld medeleven, aanvaarding en innerlijke rust zijn. En zoals ik in mijn boek uitleg, kan kunst een middel zijn om tot die verlossing te komen. Of het nu via oude of hedendaagse kunst is … Kom het vooral zelf ontdekken in Abby!”
Faith No More. Rituals for Uncertain Times
Een tentoonstelling over apocalyptisch denken, (wan)hoop en troost in de middeleeuwen en vandaag. Met livewerk van Tino Sehgal in de Kapel en kunst van Marina Abramović, Francis Alys, Joseph Beuys, Michael Borremans, Miriam Cahn, Lucas Cranach I, Thierry De Cordier, Albrecht Durer, Marlene Dumas en vele anderen in de zalen. De expo loopt van 24 oktober 2025 tot 1 maart 2026 in Abby Kortrijk (Begijnhofpark, 8500 Kortrijk).