Waarom maait de stad de bermen niet? En waarom worden bloeiende veldjes en parkjes plots wel gedeeltelijk gemaaid? Het zijn vragen die we voorschotelen aan Arne Deschepper (48), de pionier van het ecologisch maaibeheer in Kortrijk.
Groene vingers
Rollegemnaar Arne Deschepper heeft altijd al groene vingers gehad. “Toen ik een ‘klein manneke’ was, maakte ik zelf boekjes waarin ik alle beestjes noteerde die ik buiten vond. In het middelbaar ging ik naar de stedelijke tuinbouwschool, nu het PTI. Ook daarna bleef ik me altijd verdiepen met extra cursussen en opleidingen, van natuurmanagement tot boswachter. Mijn stokpaardje is evenwel maaibeheer. Ik begon hiermee toen ik nog voor de stad werkte en er van dat beheer nog weinig sprake was. Laat ons zeggen dat ik er een zaadje heb geplant. Intussen werk ik al 8 jaar als maaibeheerder in de Gavers.”
Bloeien én maaien
Arne legt uit waarom het belangrijk is om soms niet te maaien en soms net wel. “In de Gavers onderhoud ik de gras- of hooilanden. Die bestaan in eerste instantie uit gras, maar bevatten ook veel kruiden en bloemen. In Kortrijk vind je hooilanden in natuurgebieden, bij privé-eigenaars en bij landbouwers. Hooilanden zijn essentieel voor bestuivende insecten en geven beschutting aan vogels en kleine zoogdieren zoals spitsmuizen en hazen. Als je ze voortdurend maait, maken die beestjes geen kans. Bovendien wordt de bodem dan kwetsbaarder, omdat de wortels minder diep groeien.”
“Het is dus belangrijk om graslanden te laten groeien en vooral bloeien. Maar het is even belangrijk om ze tijdig te maaien, want zonder beheer worden hooilanden ondoordringbaar en veranderen ze uiteindelijk in bossen. We maaien dus eigenlijk om ze te beschermen tegen zichzelf.”
Sinusmaaien
“De sleutel tot succesvol maaien, is selectief te werk gaan. Wij maaien een hooiland nooit in één keer volledig af. Soms laten we stroken of eilandjes staan, vooral als die nog mooi bloeien. Tijdens de volgende maaibeurt pakken we die dan wel mee, maar laten we weer andere bloeiende stukken onaangeroerd. Dat proces heet sinusmaaien. Tussen mei en september wordt zo twee à drie keer selectief gemaaid. Ook daarna is er nog bloei mogelijk, zeker met die nazomertjes die we steeds vaker krijgen. Maar van zodra het te nat wordt, kunnen we niet meer maaien.”
Maaisel afvoeren
Minstens even belangrijk voor een succesvol maaibeheer is het afvoeren van alle maaisel. “Als je dat niet doet, verstikt de bodem en krijgen kiemende plantjes geen kans om door te groeien. De beste manier om te maaien is met een cirkelmaaier. Die snijdt de planten af, maar verpulvert ze niet. Zo kan je nadien alles bijeenharken. Stad Kortrijk gebruikt de verwante schotel- of schijvenmaaier en een grote grasmaaier met opzuigsysteem. Op sommige plekken zijn die helaas niet inzetbaar. In bermen bijvoorbeeld ligt soms zwerfvuil dat de messen kan beschadigen. Daar zet een aannemer klepelmaaiers in."
Meer bloemen
Naast hooilanden en bermen beheert de stad ook kleinere grasperken in wijken of parken.
“Steeds vaker maakt gras in de stad plaats voor bloemenweides, zoals recent in het park Blauwe Poort of op rotondes. Ik zie nog veel potentieel als ik in Kortrijk rondrijd, maar we zijn op de goeie weg. En ook Kortrijkzanen kunnen een verschil maken door hun tuin ecologisch te maaien. Maai Mei Niet is een goedbedoeld initiatief, maar veel mensen haken af omdat ze aan het einde van mei niet meer door hun gazon geraken met hun elektrische maaiertjes. Klein beginnen is daarom de boodschap.”
“Ik maai mijn tuin wél al in mei, maar net zoals bij hooilanden maai ik niet alles in één keer. De volgende keer dat je je gras afrijdt en een paar vierkante meter bloeiende klaver ziet, laat die dan eens gewoon staan voor de bijtjes. Hetzelfde geldt bijvoorbeeld voor paardenbloemen in het voorjaar. Ze zijn de voornaamste bron van nectar voor tientallen soorten wilde bijen. En nog een laatste tip: gebruik geen mulchers, maar vang je maaisel op en voer het af. Geef je bodem adem. De bloemetjes en de bijtjes zullen snel volgen!”