Huwelijk/Samenwonen: nuttig om weten

Het huwelijkscontract en de huwelijksvermogenstelsels 

Wat is een huwelijksvermogenstelsel?

Het huwelijksvermogenstelsel regelt de manier waarop jij en jouw partner de vermogens (gezinswoning, inkomens, schulden, …) beheren.

Als je geen huwelijkscontract opstelt, val je automatisch onder het wettelijk stelsel.

Hoe wordt het huwelijkscontract opgesteld?

Het huwelijkscontract wordt opgemaakt bij een notaris. Je kan kiezen voor een specifiek stelsel of je kan zelf een regeling binnen de wettelijke grenzen uitwerken. Tijdens het huwelijk kan je het stelsel nog wijzigen.

Een huwelijkscontract is enkel nodig als je wil afwijken van het wettelijk stelsel.

Huwelijk - Gevolgen op vlak van het erfrecht

Wat erf ik als langstlevende echtgenoot bij erfopvolging zonder testament?

Als er geen testament is opgesteld, is er sprake van wettelijke erfopvolging. 

De erfenis wordt dan verdeeld over de erfgenamen die in de wet staan vermeld, onder andere de langstlevende echtgenoot.

Het deel van de nalatenschap dat de langstlevende echtgenoot erft, is afhankelijk van de andere erfgenamen die de overledene achterlaat.

Wat erf ik als langstlevende echtgenoot bij erfopvolging met testament?

Als er een testament is opgesteld, verloopt de erfopvolging anders. Een deel van de nalatenschap (de wettelijke reserve) wordt voorbehouden aan de reservataire erfgenamen, onder andere de langstlevende echtgenoot. De rest van de nalatenschap (het beschikbare deel) kan de overledene via het testament zelf verdelen.

Met andere woorden: de langstlevende echtgenoot erft, zelfs als hij niet in het testament staat vermeld.

Wat betaal ik als langstlevende echtgenoot aan successierechten?

De wet voorziet een verminderd tarief van de successierechten voor langstlevende echtgenoten.

In het Vlaamse gewest is er bovendien een beperkte vrijstelling op het betalen van successierechten op de gezinswoning voor de langstlevende echtgenoot.

Voor meer informatie over erfrecht richt je je best tot een notaris.

Feitelijk samenwonen

Feitelijk samenwonen is de juridische benaming voor de vorm van samenwonen zonder enige specifieke rechten, plichten en/of juridische bescherming. Zo woont een kind bijvoorbeeld feitelijk samen met zijn ouders.

Wettelijk samenwonen - verdeling van de vermogens

De goederen waarvan geen van beide wettelijk samenwonenden de eigendom kunnen bewijzen (en de inkomsten daarvan), worden geacht in onverdeeldheid te zijn.

Met andere woorden: deze goederen worden niet geacht specifiek te behoren tot één van de wettelijk samenwonenden.

Het wettelijk samenwonen kan verder geregeld worden met een authentieke overeenkomst die opgesteld wordt door een notaris (zoals het huwelijkscontract bij het huwelijk).

Wettelijk samenwonen - Gevolgen op vlak van het erfrecht

Wat erf ik als wettelijk samenwonende?

De wet voorziet dat de langstlevende wettelijk samenwonende het vruchtgebruik van de gezinswoning (het onroerend goed dat tijdens het samenwonen de gemeenschappelijke verblijfplaats uitmaakt) en het daarin aanwezige huisraad (meubilair, apparatuur, …) erft.

Wat betaal ik als wettelijk samenwonende aan successierechten?

Wettelijk samenwonenden worden voor de successieregeling gelijkgeschakeld met echtgenoten. Op deze manier kunnen wettelijk samenwonenden dezelfde gunstige tarieven genieten als gehuwde koppels.

Let wel: het successierecht van het Waalse Gewest bepaalt dat de gelijkschakeling van wettelijk samenwonenden met echtgenoten pas na één jaar wettelijk samenwonen gebeurt.

Voor meer informatie richt je je best tot een notaris.

Fiscale gevolgen van het huwelijk en het wettelijk samenwonen

Wat?

  • Echtgenoten en wettelijk samenwonenden genieten een gunstigere fiscale regeling.
  • Welk fiscaal voordeel heb ik als gehuwde of wettelijk samenwonende?

    In geval van huwelijk of wettelijk samenwonen wordt een gemeenschappelijke aanslag op naam van beide personen gevestigd.

    • Deze regeling geldt niet:

      • voor het jaar waarin je huwt of waarin je de verklaring van wettelijk samenwonen aflegt;

      • vanaf het jaar na dat de echtgenoten of wettelijk samenwonenden apart gaan wonen (feitelijke scheiding) (tenzij ze datzelfde jaar nog terug gaan samenwonen);

      • vanaf het jaar van de ontbinding van het huwelijk (door echtscheiding of door overlijden van een van de echtgenoten), de scheiding van tafel en bed of de beëindiging van het wettelijk samenwonen;

      • wanneer een echtgenoot beroepsinkomsten heeft boven een bepaald bedrag (vastgesteld in artikel 126 van het wetboek van de inkomstenbelastingen) die bij overeenkomst zijn vrijgesteld en die niet in aanmerking komen voor de berekening van de belasting op zijn andere inkomsten.
  • Als jij en jouw wettelijke samenwonende partner huwen, blijft de gemeenschappelijke aanslag van toepassing (tenzij je huwt in hetzelfde jaar waarin je de verklaring van wettelijk samenwonen aflegt).
  • Voor meer informatie richt je je best tot het belastingkantoor.