De Deelfabriek in Kortrijk is opgenomen op de shortlist van de prestigieuze AHI Award 2025 (Architectural Heritage Intervention). Deze Europese prijs bekroont de beste projecten op vlak van erfgoedinterventie en wordt georganiseerd door het AHI in samenwerking met de Architectenvereniging van Catalonië. Uit 238 inzendingen uit 24 landen werden 40 projecten geselecteerd, waarvan 15 in de categorie ‘Gebouwd Erfgoed’. De Deelfabriek is één van deze 15 genomineerde projecten.
De renovatie van de voormalige brandweerkazerne werd uitgevoerd door architectenbureau ATAMA in opdracht van de Stad Kortrijk. Met oog voor duurzaamheid en respect voor het bestaande gebouw werd gekozen voor een ontwerp dat het erfgoed maximaal behoudt, met een moderne invulling. Het resultaat is een plek die perfect aansluit bij de missie van de Deelfabriek: delen, hergebruiken en herstellen om een maximale levensduur na te streven. De aankoop van nieuwe materialen uitstellen en bestaande materialen een tweede leven geven is een streefdoel op zich, deze gedachte vind je ook terug in het gebouw.
De Deelfabriek telt vandaag een brede waaier aan initiatieven die draaien rond gedeeld gebruik: een ruilwinkel voor kinderkledij en sportkledij, een instrumentheek voor tuin-en werkmateriaal, een babytheek voor babyspullen, een spelotheek voor spelletjes, ’t Velootje om kinderfietsen te huren aan democratische prijzen, een Repair Café voor allerhande herstellingen en dit alles in kader waar tal van ontmoetingsmomenten georganiseerd worden. De werking wordt gedragen door zo’n 100 vrijwilligers.
De winnaars van de AHI Award worden bekendgemaakt op 5 juni in Barcelona. Naast deze nominatie haalde het project ook al erkenning via een plaats op de longlist van de ARC25 (Nederland), een vermelding in het VAI Jaarboek, en de shortlist van de Belgian Building Awards 2024. Ook de EU Mies Award 2024 plaatste de Deelfabriek op haar longlist. Internationaal kreeg het project aandacht in architectuurtijdschriften van Japan tot Duitsland.
Historische waarde van de Deelfabriek
De Deelfabriek is ondergebracht in de voormalige brandweerkazerne, een gebouw dat in 2003 werd beschermd omwille van zijn historische waarde. Het is een van de zeldzame voorbeelden van functionele architectuur in Kortrijk. Het gebouw is ook beeldbepalend, vooral dankzij de markante droogtoren die als herkenningspunt fungeert in de omgeving.
De brandweerkazerne is het resultaat van een samenwerking tussen enkele van de belangrijkste Kortrijkse architecten van die tijd. Het gebouw geldt bovendien als een van de belangrijkste realisaties van architect W. Van Spranghe. Hij ontwierp in het interbellum vooral art-decowoningen, herkenbaar aan kleurrijk glas-in-lood en speelse baksteenverbanden.
De oude brandweerkazerne dateert van 1940 en is een beschermd gebouw sinds 2003. De kracht van de renovatie zit net in het respecteren van alle architecturale kenmerken en dat is hier ook met zorg gebeurd. De gevelrestauratie gebeurde onder begeleiding van ABCD architectenbureau Delaey, terwijl de herbestemming werd uitgewerkt door het Gentse ATAMA en TRANS Architectuur. Door het hergebruik en de invulling als Deelfabriek wordt dit gebouw herontdekt. Vandaag huisvest het maar liefst 18 burgerinitiatieven rond delen, ruilen en herstellen.