Afgelopen jaren transformeerde de tip van het Buda-eiland. Het nieuwe stadspark en de fiets- en voetgangersbrug ‘Reepbrug’ zijn sinds juli 2022 toegankelijk. In deze korte periode ontpopte de site zich als een publieke plek voor jong en oud.
Ze vormen het sluitstuk van 25 jaar Leiewerken in het stadscentrum, maar geven tegelijk het startschot voor de toekomstige ontwikkelingen, waar ontmoeting centraal komt te staan.
1. Masterplan
Stad Kortrijk nam Studiebureau Atelier Horizon - VELD onder de arm voor de opmaak van een masterplan voor de gehele Buda-tip.
Dit omvat:
- de site van het klooster Augustinessen (Budastraat)
- de naastgelegen gebouwen van de sociale dienst (OCMW)
- alle gebouwen waar AZ Groeninge gevestigd is (Reepkaai)
Waardevolle gebouwen behouden
In het masterplan wordt uitgegaan van het behoud van waardevolle gebouwen, zoals de historische gebouwen in de Budastraat. Denk hierbij aan het Augustinessenklooster, dat nog bewoond wordt door de zusters. Andere gebouwen krijgen een nieuwe bestemming. De gebouwen op de westelijke tip zullen gesloopt worden om het park uit te breiden. De bestemming, zowel tijdelijk als permanent, van de gebouwen ligt nog niet concreet vast en is onderwerp van verder studiewerk.
Nieuwe dynamiek
De stad Kortrijk heeft ambities om de westelijke tip van het Buda-eiland een nieuwe dynamiek te geven. Het gebied moet ruimtelijk deel worden van de rest van de stad en moet zich sterk enten op de unieke context van de oude en de nieuwe Leie-arm. Door het vrijkomen van gebouwen op korte, middellange en lange termijn (kloostergebouw, OCMW-gebouwen en aflopende erfpacht van AZ Groeninge) ontstaat een unieke kans om het volledige gebied te herdenken tot een dynamische plek die 24/7 beleefd kan worden.
2. Gebouwen AZ Groeninge, Reepkaai
In het najaar van 2025 verhuist AZ Groeninge hun activiteit van de site Reepkaai naar campus Kennedylaan. Vanaf 2026 komt het beheer van de gebouwen terug naar de stad. Dit biedt heel wat mogelijkheden, die uitgewerkt zijn in het masterplan.
Een deel van de ziekenhuissite wordt begin 2026 gesloopt. Dit creëert de mogelijkheid om het huidige park verder uit te breiden en een logische fietsverbinding aan te leggen tussen de Reep- en Kasteelbrug.
De sloop is voorzien begin 2026 en zal ten minste tot en met de zomer duren.
3. Uitbreiding park Tip Buda
Het park op tip Buda krijgt er een serieuze uitbreiding bij.
- Aan de kant van de Kasteelbrug komen 2 extra groene eilanden bij, de huidige stijl wordt dus doorgetrokken.
- Er komen heuvels, waarbij beplanting en gemaaide zones gecombineerd worden.
- Ronde houten zitplatformen worden geïntegreerd als zit- en speelelementen.
- De samentuin ‘Leielekkerland’, aan de noordzijde van het eiland, blijft behouden.
- Tussen de Reep- en Kasteelbrug wordt een breed fietspad aangelegd dat zorgt voor een vlotte fietsverbinding tussen Overleie en het centrum van de stad.
De aanleg van het park zal aansluitend op de sloop van de gebouwen gebeuren. De exacte timing volgt nog.
4. Historiek Buda en klooster Augustinessen
Rond 1200 ontstond ten noorden van de Leie een stichting voor opvang van armen en zieken. Dit werd het Onze-Lieve-Vrouwehospitaal dat zich in de loop van de 13e eeuw ontwikkelde tot Augustinessenklooster. Tegelijk kwam een bloeiende woonwijk tot stand en werd zelfs gedacht aan een nieuwe parochie. Door aanleg van grachten en kanaaltjes kwam er economische activiteit op gang, met name leerlooierijen en blekerijen.
Tussen 1452 - 1454 werd de muur rond de tuin van het Onze-Lieve-Vrouw hospitaal gebouwd als onderdeel van de stadsvesting. Tijdens Wereldoorlog I werd de oostelijke verdedigingstoren achter het hospitaal volledig vernield, in 1919 werd deze noodgedwongen gesloopt. De vestingsmuur vanaf de Budastraat, langs de Leie, is vrij goed bewaard gebleven.
Eind de jaren negentig werd een laatste uitbreiding van het ziekenhuis gerealiseerd langs de Reepkaai. Enkele jaren later werd het Onze-Lieve-Vrouw hospitaal deel van AZ Groeninge.
Eind 2025 stopt de hospitaalfunctie op deze plek.
Vandaag is het Augustinessenklooster nog steeds de thuisbasis van de zusters Augustinessen. Eeuwenlang hadden ze een actieve rol in de werking van het hospitaal. Inmiddels werken ze niet meer mee in het ziekenhuis maar staan ze wel nog in voor het beheer van het klooster en de kerk.
In 2022-2023 worden er grondige renovatiewerken uitgevoerd aan het dak en de gevels van het beschermd klooster en barokke kerk. Dit is noodzakelijk om de waardevolle interieurs een goed onderdak te blijven geven. Daarna wordt de restauratie van het interieur uitgewerkt.
Op langere termijn kan het klooster een neven- of herbestemming krijgen die past binnen het masterplan voor de Budatip.
